---

۳ ثانیه – فرشته سیفی ناجی؛ صحبت‌های چند روز پیش ناهیده اسدی ملی‌پوش بسکتبال زنان که در مصاحبه‌ای شرایط بسکتبال زنان و مردان را مقایسه کرده و تلاش و آسیب‌های زنان بسکتبالیست را هم ردیف مردان قرار داده بود، واکنش‌های زیادی داشت. اسدی در برنامه‌ای با عنوان «دختر ایران» در مقایسه‌ی بسکتبال زنان و مردان گفته بود: «جدی با آن‌ها اختلاف داریم. چیزی که به جز بحث پول اذیت کننده است، بحث ارزش‌گذاری است، چون همان تایم را ما هم می‌گذاریم و همان آسیب را ما هم می‌بینیم، یعنی در هزینه‌ها برای ما هیچ فرقی ندارد. در ابزاری که ما و آن‌ها استفاده می‌کنیم، همه چیز یکسان است، فقط به نظر من چون آن‌ها رسانه‌ی قویتری دارند و دیده می‌شوند، به همین دلیل مبلغ قرارداد آن‌ها بیشتر است. وگرنه از نظر مقایسه‌ای همه چیز یکی است. اینکه ما قرارداد کمتری ببندیم و آن‌ها میلیاردی بیشتر از ما ببندند، واقعا اذیت کننده است.»

ناهیده در ادامه تاکید کرد که بسکتبال زنان و مردان از نظر کیفی فرق دارند؛ ولی بعضی چیزهایی که پسران از کودکی یاد می‌گیرند، دختران در بزرگسالی یاد گرفته‌اند و باید سال‌ها روی آن کار شود.

شهریار افشارها گزارشگر بسکتبال و عضو ۳ ثانیه در صفحه‌ی شخصی خود این صحبت‌ها را با تاکید بر برخی مشکلات پایه‌ای در بسکتبال زنان نقد کرده و از آنجایی که اعتقاد داشت «آسیب‌های بسکتبال زنان و مردان یکسان نیست و دختران بسکتبالیست بهتر است بیشتر از حرف زدن تلاش کنند»، موجی در صفحات اینستاگرامی دختران بسکتبالیست راه انداخت. بعد از این ماجرا، یکی از اهالی بسکتبال پیشنهاد داد که چرا از این موج راه افتاده بهره برداری مثبت به نفع زنان نکنیم؟ به عقیده‌ی این مربی بسکتبال مردان، حق زنان بسکتبالیست برخورداری از حقوق بالاتر است و اتفاقا سر و صدای ایجاد شده می‌تواند زمینه‌ای برای توجه بیشتر به این موضوع باشد.

نمونه‌ی WNBA

حدود یک ماه قبل، بازیکنان لیگ WNBA در آمریکا با تی شرت‌هایی به زمین آمدند که روی آن شعاری برای گرفتن حقشان نوشته شده بود. این حرکت با توجه به این انجام شد که بازیکنان و لیگ بر سر توافق نامه‌ی جمعی مربوط به قوانین مالی به توافق نرسیده بودند.
 


«دایانا تراسی» ستاره‌ی بسکتبال زنان در این مورد گفت: «من بهترین بازیکن دنیا هستم و باید به یک کشور کمونیستی بروم تا مثل یک کاپیتالیست دستمزد بگیرم.» اشاره‌ی تراسی به بازی در لیگ روسیه بود. او در ادامه تاکید کرد که «حتی سرایدار سالن بیشتر از ما حقوق می‌گرفت.»

سایت یاهو اسپرت به نقل از Sportarc مبالغ ۲۰ قرارداد برتر WNBA برای سال ۲۰۲۵ را منتشر کرده که عددی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار دلار را نشان می‌دهد. فاصله‌ی این مبالغ با قراردادهای لیگ NBA نجومی به نظر می‌رسد.

نمونه‌ی لیگ زنان ایران

برخلاف بازیکنان آمریکایی، قراردادهای بازیکنان در لیگ‌های بسکتبال زنان و مردان ایران شفاف نیستند. طبق شنیده‌ها قرارداد یکی دو بازیکن برتر لیگ برتر بسکتبال مردان به بالای ۱۰ میلیارد تومان می‌رسد و سایر بازیکنان سطح بالا هم قراردادهای میلیاردی می‌بندند. در مقابل قراردادهای برترین بازیکنان لیگ برتر بسکتبال زنان هنوز به میلیارد نرسیده و از طرفی تعداد زیادی از بازیکنان تیم‌های پایین و متوسط حتی قراردادی برای بازی در لیگ ندارند. در میان تیم‌های لیگ برتری هر سال تیم‌هایی هم پیدا می‌شوند که با کمک‌های مالی بازیکنان در مسابقات شرکت می‌کنند.

آیا بسکتبال زنان و مردان برابرند؟

در نقد درخواست‌های زنان برای حقوق بالاتر همیشه تعدادی از مردان شروع به مقایسه‌ی سطح فنی و جذابیت‌های لیگ بسکتبال زنان و مردان می‌کنند. این عده از مردان اعتقاد دارند که لیگ زنان ایران کیفیت لازم را برای جذب تماشاگر و اسپانسر ندارد و نمی‌توان اسپانسرها را وادار به توجه و هزینه‌ی بیشتر در این بخش کرد. در یکی از پیام‌ها حتی به «قابلیت‌های جسمانی و شو خاص در آقایان» اشاره شده بود.
 


دلارام وکیلی کاپیتان تیم ملی بسکتبال زنان در پیج اینستاگرام خود به این صحبت‌ها واکنش نشان داد و نوشت: «جالبه که همیشه وقتی بحث حقوق برابر می‌شه، یه عده یاد تفاوت فیزیکی می‌افتن، ولی یادشون می‌ره که ما داریم درباره احترام و فرصت‌های برابر حرف می‌زنیم. کسی نگفته بسکتبال بانوان و مردان یکیه؛ تو هیچ رشته‌ای و هیچ جای دنیا همچین چیزی نیست. داریم می‌گیم ارزش تلاش هر دو باید دیده بشه.»

وکیلی به نمونه‌ی اعتراضات فوتبال زنان آمریکا اشاره کرد و نوشت: «فارغ از اینکه چقدر تاثیرگذار بود، حرفشان را زدند و همچنین تو لیگ WNBA وقتی تبلیغ و پوشش درست گرفتند، تماشاگرها و اسپانسرها چند برابر شد؟ یعنی مشکل استعداد نبود، مشکل فرصت برابر بود.»

صحبت از تفاوت‌های جسمانی زنان و مردان، دم دستی‌ترین برداشت از تلاش‌های زنان برای برابری است. گاهی حتی از برخی صحبت‌ها می‌توان اینطور برداشت کرد که برتری ذاتی برای مردان قائلند و به همین دلیل هر تلاشی از سمت زنان برای رسیدن به فرصت‌های برابر را از ریشه بی‌جهت می‌دانند. وقتی صحبت از برابری می‌شود، ماهیت انسانی برابر مدنظر است، نه جسمانی؛ اما در بحث‌های مربوط به ورزش زنان و مردان معمولا سراغ تفاوت‌های فیزیکی می‌روند.

در سال‌های اخیر با ورود بازیکنانی مثل سابرینا یونسکو، کیتلین کلارک، انجل ریز و سایر ستاره‌های جوان، توجه به لیگ WNBA به بالاترین سطح خود رسیده و جذابیت این لیگ به قدری افزایش پیدا کرده که فصل قبل رکوردهایی در زمینه‌ی تماشای تلویزیونی مسابقات ثبت شد. همچنین تعداد تماشاگران حاضر در مسابقات به بالاترین سطح در ۲۲ سال رسید. تعدادی از بازیکنان NBA هم به حمایت از بسکتبال زنان پرداخته اند. از زمان کوبی برایانت که بعد از بازنشستگی در مسابقات بسکتبال زنان حاضر می‌شد تا توئیت‌های حمایتی بازیکنان بزرگ NBA در واکنش به بازی بازیکنان نوظهور WNBA این حمایت را نشان می‌دهد.
 


به همین جهت رشد WNBA نمونه‌ی خوبی است که با قراردادهای رسانه‌ای و تبلیغات بیشتر در کنار ورود بازیکنان با کیفیت می‌توان در چند سال سطح توجه به یک لیگ را بالا برد. حالا با این توجه بیشتر، بازیکنان قدرت چانه زنی برای افزایش دستمزدهای خود پیدا کرده و در مذاکرات جدید با لیگ کوتاه نیامده‌اند.

آیا دختران از حقوق یکسان صحبت می‌کنند؟

هر چند در بعضی موارد، ورزشکاران زن واقعا از حق و حقوق یکسان با مردان صحبت می‌کنند، در بیشتر موارد در واقعیت صحبت از کم کردن شکاف عمیق دستمزدهاست. مطهره کشفی بازیکن سابق بسکتبال زنان در این مورد توضیح داد: «حق برابر به این معنا نیست که اگر با آقایون ۱۵ میلیارد قرارداد می‌بندی، با دخترا هم ببند. یعنی اگر ۲۰ درصد قرارداد آن‌ها را افزایش میدی، لیگ بانوان را هم همون قدر افزایش بدین.»

کشفی با اشاره به تعداد بیشمار بازیکنان بدون قرارداد در لیگ زنان ادامه داد: «این را هم لحاظ کنید که آقایان با یک قرارداد متوسط می‌تونن ماشین خوب بخرند و دخترها با قرارداد متوسط می‌تونن یک سفر برن و یک کتونی بخرند. تبعیضی که شما بهش نقد می‌کنید، شکاف نیست. یک دره‌ی بزرگه. خواسته‌ی بانوان فقط همینه که این دره‌ی بزرگ و عمیق را کوچیکتر کنیم و شما به عنوان رسانه می‌تونی کمک کننده باشی.»

توجه از کجا افزایش پیدا کند؟
 
در بیشتر بحث‌های مربوط به بسکتبال زنان تاکید می‌شود که لیگ برتر زنان ظرفیت لازم برای جلب توجه و در نتیجه سرمایه‌گذاری اسپانسرها را ندارد. ارتقای سطح فنی بازیکنان و مسابقات چیزی نیست که در کوتاه مدت بتوان تغییرات فوری ایجاد کرد و نیازمند صبر بیشتر و ارتقا از سطوح پایه است؛ اما در مورد جلب توجه به مسابقات با سرعت بیشتری می‌توان تغییرات ایجاد کرد. در مورد لیگ WNBA به نظر می‌رسد که تلاش‌هایی از سطح بالاتر برای تبلیغ روی این لیگ و قراردادهای بلندمدت باعث شده که توجه به مسابقات زنان بیشتر شود و همچنین تعداد تیم‌های این لیگ افزایش پیدا کند.
 


یکی از بخش‌های موفق کار رامین طباطبایی رئیس سابق فدراسیون بسکتبال ایران هم این بود که روی موج رسانه‌ای سال‌های اول صدور مجوز بازی بین المللی دختران سوار شده و در بخش رسانه‌ای فدراسیون تلاش‌هایی برای معرفی بیشتر لیگ زنان انجام می‌شد. نتیجه‌ی این توجه هم در یکی دو سال از لیگ برتر قابل توجه بود و سطح رقابت و توجه در آن سال‌ها با دوره‌های قبل تفاوت داشت.
 
رسانه‌ی فدراسیون در زمان جواد داوری موفق به حفظ آن سطح توجه نشد. این موضوع درباره لیگ مردان هم صادق است. هر چند در حالی که تیم‌های بسکتبال مردان پارسال ملزم به معرفی مسئول رسانه‌ای خود شدند، تعدادی از تیم‌های بخش زنان حتی صفحه‌ی اینستاگرامی نداشتند و ظاهرا این الزام برای تیم‌های زنان وجود نداشت یا جدی گرفته نشد.  فدراسیون بسکتبال می‌تواند با تقویت بخش رسانه‌ای خود و الزم تیمها، اولین گام را به سمت توجه بیشتر به لیگ‌ها بردارد. جذب اسپانسر مخصوص لیگ برتر بسکتبال زنان از میان برندهایی اختصاصی زنان کاری بود که در دوران فدراسیون سابق به لیگ زنان کمک کرد و فدراسیون فعلی هم می‌تواند با همین ایده اسپانسرهایی را به سمت لیگ زنان بکشاند.
 
نقش خود دختران هم در این زمینه برای جلب حمایت به شکل درست مهم است. دختران بسکتبالیست قبل از بلاک و ریپورت کردن کسانی که نظر خود را در مورد بازی و صحبت‌های آن‌ها می‌دهند، باید کمی خود را از فضای مقایسه با بسکتبال مردان خارج کنند. طبیعی است که وقتی مقایسه‌ی اولیه صورت بگیرد، موضع گیری از سمت مقابل هم در راستای نقد این صحبت‌ها انجام شود. در نهایت دو طرف برای نقد یکدیگر و پاسخگویی آزادند؛‌ اما در پیش گرفتن روند حذفی در مقابل تعداد انگشت شمار فعالان رسانه‌ای بسکتبال نه تنها کمکی به بسکتبال زنان نمی‌کند، بلکه همین توجه محدود را هم از آن‌ها گرفته و شکاف بین بسکتبال زنان و مردان را بیشتر می‌کند.