حامد حدادی میتوانست بسکتبالیست بسیار بهتری باشد؛ او میتوانست چهرهی بسیار مهمتری هم در ورزش آسیا و جهان باشد اما حتی باوجود صدها تصمیم غلطی که در دوران حرفهای خود گرفت، هنوز هم کارنامهای بیهمتا در نیمقرن اخیر ورزش ایران دارد.
۳ ثانیه-سجاد بیات؛ یکی از مربیهای خارجی تیم ملی، در حاشیهی یکی از تمرینهای بستهی تیم به من گفت که اگر حدادی خارج از چارچوب زمین بسکتبال هم به اندازهی داخل آن باهوش بود و تصمیمهای درست میگرفت، میتوانست شروعکنندهی دستکم ۲۵ تیم NBA باشد. نگاهی به دوران حرفهای مهمترین و بهترین بسکتبالیست تاریخ ایران، این انگار را تایید میکند.
در این گزارش، قرار نیست کاپیتان تازه بازنشست شده از تیم ملی را نقد کنم؛ نقدهای به او را نوشتهام، نوشتهایم و خواهیم نوشت. متاسفانه نقد به او بسیار است اما این چند سطر را مینویسم تا یادآوری کنم هیچ ورزشکار فعال در ورزشهای تیمی در نیمقرن اخیر، آنچه حدادی انجام داد و کسب کرد را انجام نداده و کسب نکرده.
آن اولین مدال در دوحهتیمی که به دوحه رفت را باید دلیل عشق دستکم دو نسل به بسکتبال ایران بدانیم. آیدین، حدادی، پویا، سامان، ایمان و صمد ستارههایی بودند که میدانستیم ما را به جایی خواهند رساند. آن تیم یکی از غنیترین تیمهای تاریخ آسیا در زیر حلقه هم بود؛ حدادی، تاجیک، هنردوست و موسی نبیپور حرفهای زیادی برای گفتن داشتند.
حدادی جوان در آن رقابتها بهترین بازیکن ایران بود. آن پیروزی بزرگ مقابل ژاپن در یکچهارم نهایی بدون ریباندهای بیشمار او محقق نمیشد؛ همانطور که پیروزی مقابل اردن بدون حضورش میسر نبود.
بهترین تیم تاریخ آسیایک سال بعد از دوحه، تیم ملی با ترکیبی بینظیر در تمام تاریخ آسیا به توکوشیما سفر کرد تا در قهرمانی آسیا به میدان برود. رایکو ترومن، هرچند چند ستارهی باتجربه را همراه نداشت اما جوانهای بسیار پختهای با خود به ژاپن برد.
اوشین ساهاکیان، مهرهای بود که بازی حدادی را تکمیل میکرد. آفاق هم ستارهای بود که قدرت بالای دید حدادی و تمایلش برای پاسهای رو به بیرون در شرایط دفاع دو نفره را به رخ میکشید.
تیم ملی برای رسیدن به المپیک، باید از سد تیم پرستارهی لبنان میگذشت. کره و قزاقستان هم تیمهای خوبی بودند. لبنان یک بار ما را در گروهی یکچهارم با ۲۲ امتیاز اختلاف شکست داد؛ در بازیای که ژوزف ووگل حدادی را آزار داد. تیم ترومن اما به فینال رسید و آنجا بود که حدادی خندهی آخر را روی لب ما آورد. ۳۱ امتیاز و ۱۰ ریباند حدادی در آن بازی تاریخی که با آن شوت ثانیهی صفر پایان نیمه از زمین خودی تزئین شد، بدون شک بهترین نمایش یک بازیکن ایرانی در یک رقابت بینالمللی از ابتدای تاریخ بسکتبال تا امروز است.
بهترین بازیای که هیچکس ندیدقبل از المپیک، تیم ملی راهی چین شد تا در تورنمنت دایموند این کشور بازی تدارکاتی انجام دهد. آن روزها، رسم نبود کسی از بچههای رسانه همراه تیم ملی برود. عکس و فیلم هم هنوز در بسکتبال ایران که هیچ، در بسکتبال آسیا هم جایگاهی نداشت. اینطور شد که حتی نتایج تیم ملی هم جایی ثبت نشد.
آنهایی که آنجا بودند و چند اسکات NBA اما میگویند در آن تورنمنت چیزی دیدهاند که تا آن روز برایشان قابل باور نبوده. نمیدانیم تیم ملی واقعا در آن رقابتها تیم قدرتمندی از صربستان را شکست داد یا نه اما میدانیم حدادی نمایشی در آن بازی مقابل صربستان (یا نمایندهاش یا هر اسم دیگر) داشت که اسکاتهای NBA برای جذبش، همان شب راهی هتل تیم ملی شدند.
بهترین سنتر المپیکالمپیک ۲۰۰۸ با دو چیز برای بسکتبال ایران بهخاطر آورده میشود:
نبود آیدین
درخشش خیرهکنندهی حدادی
تیم ایران که تحت تاثیر مرگ تراژیک آیدین، روحیهای برای بازی در این رقابتها نداشت، عملکرد بدی ثبت نکرد. در یک گروه بسیار دشوار، به لیتوانی، آرژانتین، کرواسی، استرالیا و روسیه باختیم و برگشتیم. عملکردمان اما بد نبود. بهجز اولین بازی المپیک که با ۲۲ امتیاز به روسیه باختیم، در بقیهی بازیها حریف راحتی نبودیم. در مقابل آرژانتین که برنز رقابتها را کسب کرد که حتی عالی هم بودیم.
نمایش حدادی در این رقابتها خارقالعاده بود؛ آنقدر که یکی از بهترین بازیکنهای المپیک شد. او با میانگین ۱۶.۶ امتیاز هشتمین امتیازآور، با میانگین ۱۱.۲ ریباند بهترین ریباندکننده و با میانگین ۲.۶ بلاک بهترین بلاک کنندهی المپیک بود. در این رقابتها بازیکنهایی منجمله درک نویتسکی، یائو مینگ، پائو گسول، لوئیس اسکولا، آندری کریلنکو و کریس باش هم حضور داشتند.
کشتن اژدهای زردبعد از المپیک پکن، چین که مدتی رو به افول بود، دوباره قدرت گرفت. میزبان جام ملتهای ۲۰۰۹ با تیمی تکمیل راهی این رقابتها شد. مثلث ژیژی وانگ، یی ژیانلیان و شیپنگ وانگ ترکیبی قدرتمند برای بزرگترین بسکتبال آسیا ساخته بودند. تیم ایران اما، تیمی به مراتب آمادهتر بود. ترکیب شروعکنندهی ایران را باید بهترین ترکیب تاریخ آسیا نامید. مثلث کامرانی، نیکخواه، حدادی، نقصی نداشت. آفاق و ساهاکیان هم تکمیل کنندهی نقشههای حمله و دفاع بودند. روی نیمکت هم نفرات درخشانی حضور داشتند.
این ترکیب، تیم ایران را مدعی اصلی قهرمانی کرده بود اما چین، تیمی نبود که در خانه طلا را تقدیم تیمی کند. تیم وسلین ماتیچ اما برای گرفتن طلا، نیازی به این تعارف نداشت.
تیم ایران مرحلهی گروهی دوم را درحالی بالاتر از کره، ژاپن، تایپه و فیلیپین تمام کرد که در مجموع تفاضل امتیاز باورنکردنی ۱۰۸ داشت. چند ۱۰ هزار نفر چینی، در شرایطی وارد سالن تانجین شدند که فکر میکردند مدال طلا را روی گردن یی ژیانلیان خواهند دید اما ۱۹ امتیاز و ۱۷ ریباند حدادی، کاری کرد که آنها کوارتر آخر را در سکوت تماشا کردند. پیروزی ۷۰-۵۲ ایران مقابل چین یکی از بهترین نمایشهای تیم ملی در تاریخ بود؛ نمایشی که باعث شد کامرانی بعد از بازی بگوید:
بازیکنهای چین دقایق پایانی میخواستند توپ را به پکن ببرند و از آنجا شوت بزنند چون به بیشتر از ۳ امتیاز در هر حمله نیاز داشتند.
بازگشت قدرتمندانهشکست در جام ملتهای ۲۰۱۱ یکی از تلخترین روزهای بسکتبال ملی ایران بود؛ روزی که فرصت تکرار قهرمانیها را از ایران گرفت. سال ۲۰۱۳ اما تیم ملی طوری در مسابقات فیلیپین حاضر شد که مشخص بود، تن به هیچ شگفتی دیگری نخواهد داد.
این دوره هم میزبان رقابتها مثل سال ۲۰۰۹ تیم قدرتمندی بود. جیسون کاستروی جوان نمایش درخشانی داشت اما ترکیب ایران، آنقدر پخته بود که دشوراریای برای قهرمان شدن متحمل نشد.
حدادی در این رقابتها هم با فاصله بهترین بازیکن بود. او در فینال، مقابل ده ها هزار هوادار میزبان ۲۹ امتیاز و ۱۶ ریباند ثبت کرد تا ثابت کند بهترین بازیکن آسیاست.
بالاتر از همه
سال ۲۰۱۴، مسیر کاپ آسیا چندان ساده نبود. شکست مقابل چین در این رقابتها، یکی از معدود شکستهای تیم ایران با حضور حدادی در مقابل این رقیب بود اما نمایش درخشان سنتر ایران در تمام طول رقابتها، در نهایت مدال طلا را تضمین کرد. حدادی در پایان این رقابتها هم جایزهی با ارزشترین بازیکن را تصاحب کرد.
نمایش چشمنواز در لبنانحضور استرالیا در رقابتهای آسیا، نقطهی پایانی بر طلاهای ایران در رقابتهای قارهای بود. آسیا کاپ ۲۰۱۷، جایی بود که کانگوروها نشان دادند حتی با تیم دوم و سوم هم طلای رقابتها را کسب خواهند کرد.
تیم ایران با هدایت مهران حاتمی اما نمایش بسیار مناسبی داشت. تیم جوان ایران تا فینال نمایش خوبی داشت اما در نهایت به مدال نقره رسید.
آنچه از آن رقابتها به یاد مانده، نمایش عجیب حدادی بود. سنتر باتجربهی ایران در آن رقابتها میانگین ۱۶.۲ امتیاز، ۱۰.۸ ریباند، ۶.۵ پاس منجر بهگل و ۱.۸ بلاک ثبت کرد. میانگین پاس گل او در این رقابتها برای بازیکنهای پست ۵ حتی در بالاترین سطح هم آماری درخشان بود و هنوز هم هست.
درخشش در شرق دورالمپیک ۲۰۲۰ توکیو، یکی از آخرین دورههای درخشش بهترین بازیکن تاریخ بسکتبال ایران بود. حدادی با حاشیههای زیاد به این رقابتها رفت اما آنجا بسیار درخشید.
تیم ایران در گروه بسیار سختی حضور داشت؛ آمریکا، فرانسه و جمهوری چک. به جمهوری چک با ۶ امتیاز اختلاف باختیم اما نتایج دو بازی دیگر قابل پیشبینی بود. حدادی در همان سه بازی، نامش را یک بار دیگر در کتاب المپیک ثبت کرد.
سنتر ایران رقابتهای المپیک را با میانگین ۱.۷ بلاک و ۹.۷ ریباند به پایان برد؛ او دومین ریباند کنندهی برتر و بهترین بلاک کنندهی رقابتها شد.
تنه به تنهی مینگ یائوهوادارها در ایران، حدادی را با مینگ یائوی افسانهای مقایسه میکردند؛ مقایسهای که در سطح NBA منطقی نبود اما در سطح قاره، قابل بررسی است.
حامد حدادی چهار بار جایزهی با ارزشترین بازیکن جام ملتهای آسیا را کسب کرد؛ جایزهای که صاحب آن، بهترین بازیکن قاره در آن سال است. او این جوایز را با اقتدار بسیار و با فاصله از رقبا کسب کرد.
هیچ بازیکنی در تاریخ بهاندازهی حدادی با ارزشترین بازیکن این رقابتها نشد؛ حتی مینگ که سه بار این جایزه را تصاحب کرد. با تغییراتی که در برگزاری این رقابتها ایجاد شده، میتوان گفت که حدادی برای همیشه در تاریخ این رقابتها جاودانه است. از زمان نخستین حضور حدادی در رقابتهای بزرگسالان قاره در سال ۲۰۰۶، او به جز دو جام ملتهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵، همیشه با ارزشترین بازیکن رقابتهای قارهای در هر فرمت با هر نامی بود.